myflex.gr

Ισορροπημένη Διατροφή: Ανάπτυξη και Εκπαίδευση Παιδιών/Εφήβων

Στην εποχή της ψηφιακής πληροφορίας, η ισορροπημένη διατροφή αποτελεί βασικό πυλώνα για την ανάπτυξη και την εκπαίδευση των παιδιών και των εφήβων. Η σημασία της διατροφής στην παιδική ηλικία δεν περιορίζεται μόνο στη φυσική ανάπτυξη αλλά επεκτείνεται στην πνευματική ευεξία και την ακαδημαϊκή επίδοση.

Σε αυτό το άρθρο, επιδιώκουμε να εξετάσουμε πώς μια ισορροπημένη διατροφή επηρεάζει την υγεία, την ανάπτυξη και την εκπαίδευση των νεαρών ατόμων. Η κατανάλωση θρεπτικών τροφών αποτελεί θεμέλιο λίθο για την καλή υγεία και την αποτελεσματική εκπαιδευτική διαδικασία. Στατιστικές μελέτες και έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά που τρέφονται με ισορροπημένο τρόπο είναι πιο πιθανό να έχουν καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις, βελτιωμένη συγκέντρωση και αυξημένες δυνατότητες μάθησης. Αυτό υπογραμμίζει την αναγκαιότητα για την ενσωμάτωση διατροφικών προγραμμάτων στα εκπαιδευτικά συστήματα, προάγοντας την κατανόηση και την εφαρμογή υγιεινών διατροφικών συνηθειών από μικρή ηλικία. Ένα διατροφικό μοντέλο πλούσιο σε φρούτα, λαχανικά, ολικής άλεσης δημητριακά, πρωτεΐνες, και ω-3 λιπαρά οξέα έχει συνδεθεί με την μείωση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους. Η ισορροπημένη διατροφή είναι περισσότερο από μια απλή επιλογή τροφίμων· είναι μια επένδυση στο μέλλον των παιδιών και των εφήβων. Μέσω της σωστής διατροφής, τα νέα άτομα αποκτούν την ενέργεια, την ικανότητα συγκέντρωσης και την υγεία που χρειάζονται για να πετύχουν στο σχολείο και πέρα από αυτό.
Αρχικά, η ισορροπημένη διατροφή παρέχει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται για την σωστή σωματική ανάπτυξη. Τα παιδιά και οι έφηβοι βρίσκονται σε μια κρίσιμη φάση ανάπτυξης, όπου η ανάγκη για πρωτεΐνες, βιταμίνες, μέταλλα και άλλα θρεπτικά στοιχεία είναι υψηλότερη. Μια διατροφή που είναι πλούσια σε αυτά τα συστατικά μπορεί να βοηθήσει στην προώθηση της σωστής ανάπτυξης των οστών, των μυών, του εγκεφάλου και άλλων ζωτικών οργάνων. Ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, οι φυτικές ίνες, και οι αντιοξειδωτικές ουσίες, μπορούν να βελτιώσουν την πνευματική ευελιξία, την ικανότητα συγκέντρωσης και την μνήμη. Η εκπαίδευση σχετικά με την διατροφή και η ανάπτυξη διατροφικής συνείδησης από νεαρή ηλικία δημιουργεί τη βάση για υγιεινές επιλογές που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής.

Η ενσωμάτωση διατροφικών προγραμμάτων στο εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη διατροφικών ελλείψεων και στην προαγωγή υγιεινών συνηθειών από μικρή ηλικία. Ένας από τους βασικούς λόγους που καθιστούν την ενσωμάτωση αυτών των προγραμμάτων αναγκαία είναι η αυξανόμενη επιδημία της παχυσαρκίας και των σχετιζόμενων με τη διατροφή χρόνιων νοσημάτων στα παιδιά και τους εφήβους. Μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, οι νέοι μπορούν να μάθουν για την σημασία των υγιεινών επιλογών τροφίμων, την αξία της φυσικής δραστηριότητας, και τον τρόπο διατήρησης μιας ισορροπημένης διατροφής. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν μια καλύτερη κατανόηση της σχέσης μεταξύ της τροφής που καταναλώνουν και της ευεξίας τους, αποκτώντας παράλληλα τις δεξιότητες που χρειάζονται για να κάνουν υγιεινές επιλογές σε όλη τους τη ζωή. Η συνεργασία μεταξύ σχολείων, κοινοτήτων και κυβερνητικών οργανισμών μπορεί να παρέχει την απαραίτητη υποστήριξη και πόρους για την ανάπτυξη και εφαρμογή αποτελεσματικών διατροφικών προγραμμάτων. Η προσέγγιση αυτή όχι μόνο βοηθά στην πρόληψη διατροφικών ελλείψεων και χρόνιων νοσημάτων αλλά επίσης συμβάλλει στη δημιουργία μιας πιο ενημερωμένης, υγιούς και δραστήριας νέας γενιάς.
Γίνεται σαφές ότι οι διατροφικές συνήθειες που αναπτύσσονται κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία έχουν βαθύ και διαρκή αντίκτυπο στην υγεία και την ευημερία σε όλη τη διάρκεια της ζωής.

Η εκπαίδευση σχετικά με την διατροφή και η πρόσβαση σε ισορροπημένη διατροφή πρέπει να θεωρηθούν ως θεμελιώδεις πυλώνες στην ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων. Η ενσωμάτωση διατροφικών προγραμμάτων στο εκπαιδευτικό σύστημα, όπως επισημάνθηκε, προσφέρει μια στρατηγική προσέγγιση για την προαγωγή υγιεινών διατροφικών συνηθειών, με την ελπίδα να ανατρέψει τις τρέχουσες τάσεις παχυσαρκίας και χρόνιων νοσημάτων.

Η διατροφή δεν είναι μόνο θέμα σωματικής υγείας αλλά και πνευματικής διαύγειας και ευεξίας, κάτι που καθιστά την ενσωμάτωση της διατροφικής εκπαίδευσης στα σχολεία πιο κρίσιμη από ποτέ. Η υγιεινή διατροφή είναι περισσότερο από μια επιλογή· είναι ένας τρόπος ζωής που οδηγεί σε μια υγιέστερη, πιο δυναμική και πιο ενημερωμένη κοινωνία.

Θέλω να αυξήσω το βάρος μου: Χρειάζομαι καθοδήγηση;

Οι προσπάθειες διαχείρισης του βάρους στις ευρωπαϊκές χώρες, όπως και εκείνες στην αμερικανική ήπειρο, είναι πολύ συχνές, ιδίως μεταξύ των νέων και των νεαρών ενηλίκων. Η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού, βέβαια, κάνει προσπάθεια μείωσης του σωματικού βάρους, αφού οι γιατροί παροτρύνουν στην απόκτηση και διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, εξαιτίας των  επιβλαβών επιπτώσεων στη σωματική και ψυχική υγεία που έχουν τα παραπανίσια κιλά.

Έτσι, η έρευνα έχει εστιάσει στην ακούσια αύξηση του βάρους, εξαιτίας των συνεπειών της, στις οποίες περιλαμβάνονται χρόνιες οργανικές παθήσεις, όπως ο διαβήτης, η υψηλή χοληστερόλη, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος, αλλά και ψυχικές νόσοι.

Υπάρχει όμως ένα μικρότερο ποσοστό ανθρώπων, που βρίσκεται στην αντίθετη θέση – προσπαθεί να αυξήσει εσκεμμένα το σωματικό βάρος του. Οι λόγοι διαχείρισής του δεν διαφέρουν από εκείνους των υπέρβαρων και παχύσαρκων. Στα κίνητρα περιλαμβάνονται τόσο η αποφυγή δυσάρεστων εξελίξεων στην υγεία, όσο και η  απόκτηση ελκυστικότερης εξωτερικής εμφάνισης.

Μελέτες δείχνουν ότι επιθυμία για αύξηση του βάρους κυριαρχεί στους έφηβους και στους νεαρούς ενήλικες και οι προσπάθειες γίνονται κυρίως μέχρι τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής, από τους άνδρες. Εξάλλου η συγκεκριμένη περίοδος χαρακτηρίζεται από την ωρίμανση βασικών σωματικών και ψυχικών λειτουργιών, καθώς και από την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των κοινωνικών μηνυμάτων που σχετίζονται με το σχήμα και το μέγεθος του σώματος.

αύξηση βάρους

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και γενικότερα τα πρότυπα της εποχής προβάλουν  ως ιδανικό σώμα το μυώδες και άλιπο, και η υιοθέτηση αυτής της αντίληψης παρακινεί  στην αλλαγή του τρόπου διατροφής και άσκησης και, σπανιότερα, σε ακραίες επιλογές, όπως η κατάχρηση συμπληρωμάτων χωρίς την καθοδήγηση ειδικού.

Στις ΗΠΑ, σχεδόν το ένα τρίτο των εφήβων αγοριών (30%) και πάνω από το ένα τέταρτο των νεαρών ενήλικων ανδρών, ηλικίας 18 έως 26 ετών, (27%) αναφέρουν ότι κάνουν συντονισμένες προσπάθειες να παχύνουν, ενώ μόνο το 6% των κοριτσιών που βρίσκονται στην εφηβεία και 5% των νεαρών ενήλικων γυναικών, ηλικίας 18 έως 26 ετών, το κάνουν.

Μια αµερικανική μελέτη σε 2.793 έφηβα κορίτσια και αγόρια διαπίστωσε ότι τα άτομα αυτής της ηλικίας ενστερνίζονται πολύ συχνά συμπεριφορές μυϊκής ανάπτυξης, όπως η αλλαγή της διατροφής, η άσκηση ή η χρήση πρωτεϊνικών ροφηµάτων ή στεροειδών προκειμένου να… αρέσουν. Σχεδόν το 70% των αγοριών ανέφεραν αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, πάνω από το 90% αυξημένη άσκηση, περίπου 33% χρήση σκόνης πρωτεΐνης, ενώ σχεδόν το 6% ανέφερε χρήση στεροειδών.

Άλλη μελέτη, από τον Καναδά, επιχείρησε να εξετάσει τον επιπολασμό και τις συσχετίσεις των προσπαθειών αύξησης βάρους και να χαρακτηριστούν οι στρατηγικές αύξησης βάρους που αναφέρθηκαν μεταξύ νεαρών ενηλίκων. Τα δεδομένα αντλήθηκαν από μια παλαιότερη διαδικτυακή έρευνα, σε άτομα 17 έως 32 ετών, που ζούσαν σε πέντε μεγάλες πόλεις. Περισσότεροι από τους μισούς (59,8%) είχαν Δείκτη Μάζας Σώματος μεταξύ 18,5 και 24,9 με βάση το ύψος και το βάρος που δήλωσαν οι ίδιοι. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες θεωρούσαν το βάρος τους περίπου σωστό (65,2%), το (25,3%) υπέρβαρο και το 9,5% λιποβαρές.

Διαπιστώθηκε ότι το 23,1% των ανδρών και το 6,0% των γυναικών ανέφεραν ότι είχαν προσπαθήσει να πάρουν βάρος τους τελευταίους 12 μήνες.

Όσοι θεωρούσαν τον εαυτό τους υπέρβαρο ή που ανέφεραν ύψος και βάρος που αντιστοιχούσε σε ΔΜΣ μεταξύ 25 και 29,9 σπανιότερα ανέφεραν ότι προσπαθούσαν παχύνουν. Οι πιο διαδεδομένοι τρόποι που χρησιμοποίησαν για να το επιτύχουν ήταν η αύξηση της προσλαμβανόμενης τροφής, κυρίως πρωτεϊνών, και η άσκηση/ άρση βαρών.

Ειδικότερα, οι άνδρες που προσπαθούσαν να αυξήσουν το βάρος τους, έτρωγαν περισσότερες πρωτεΐνες (72,0%), λάμβαναν γενικά περισσότερο φαγητό (67,0%) και γυμνάζονταν/άσκηση με βάρη (60,1%). Τις ίδιες στρατηγικές υιοθετούσαν και οι γυναίκες, με άλλη όμως σειρά. Συγκεκριμένα, έτρωγαν περισσότερο φαγητό (84,6%), γυμνάζονταν/άσκηση με βάρη (58,6%) και έτρωγαν περισσότερη πρωτεΐνη (54,6%).

Από τα αποτελέσματα αυτά φαίνεται ότι ο αριθμός των ατόμων  (κυρίως των ανδρών) που κάνουν απόπειρες για αύξηση βάρους δεν είναι αμελητέος.

Βέβαια, η αύξηση των κιλών και του μυϊκού όγκου  δεν αποτελεί επιθυμία αποκλειστικά των εφήβων. Έρευνες σε χώρες διαφόρων ηπείρων έχουν δείξει ότι οι στοχευμένες προσπάθειες αύξησης βάρους είναι συχνές στον γενικό πληθυσμό.

Μια μελέτη, αντλώντας στοιχεία από τη Διεθνή Μελέτη για την Πολιτική Τροφίμων (IFPS) – που διεξάγεται ετησίως στην Αυστραλία, τον Καναδά, το Μεξικό, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες – ανέλυσε δεδομένα των ετών (2018 και 2019) 42.108 ενηλίκων, μέσω διαδικτύου. Από αυτούς, το 51,0% ήταν γυναίκες και η μέση ηλικία όλων των συμμετεχόντων ήταν τα 45,5 έτη.

Διαπιστώθηκε ότι κατά τους τελευταίους 12 μήνες, προσπάθειες για αύξηση βάρους είχε κάνει το 10,4% των ανδρών και το 5,4% των γυναικών.

Οι στρατηγικές που εφάρμοζαν (αν και σε διαφορετικά ποσοστά) ήταν η κατανάλωση περισσότερων πρωτεϊνών, γαλακτοκομικών προϊόντων, κρεάτων, αλατιού, λιπών, ζάχαρης, επεξεργασμένων τροφίμων και φυτικών ινών, φρούτων και λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως και κόκκινου κρέατος.

Η κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών ήταν πιο δημοφιλής τόσο μεταξύ των ανδρών όσο και μεταξύ των γυναικών (άνδρες: 60,9%, γυναίκες: 64,6%), ενώ η κατανάλωση περισσότερου αλατιού ήταν η λιγότερο διαδεδομένη (άνδρες: 18,6%, γυναίκες: 14,7%).

Όμως η τροποποίηση του διαιτολογίου με την προσθήκη τροφών που έχουν κριθεί επιβλαβείς για την υγεία, εγκυμονεί κινδύνους ιδιαίτερα για τους μεγαλύτερους ενήλικες. Για την αποφυγή τους συστήνεται η αναζήτηση της επιστημονικής γνώσης ειδικών στην διαιτολογία επαγγελματιών, οι οποίοι παρέχουν συμβουλές και εκπαίδευση, κλινική εποπτεία αλλά και αξιολόγηση των προσπαθειών αύξησης του βάρους και των διατροφικών συμπεριφορών.

Μόνο με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι οι ενδιαφερόμενοι θα ακολουθούν ισορροπημένα διατροφικά πρότυπα, προκειμένου να πετύχουν τους στόχους τους χωρίς να υπονομεύουν άθελά τους την υγεία τους.

Δείτε περισσότερα στο myflex.gr.

 

Διάρκεια γεύματος: Γιατί είναι τόσο σημαντική;

Ο χρόνος που αφιερώνουμε για να φάμε το φαγητό μας έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα της διατροφής μας, στην ποσότητα των τροφίμων που καταναλώνουμε και τελικά στην υγεία μας, αφού όχι μόνο τρώμε ποιοτικότερα αλλά και λιγότερο! Παρότι ακούγεται οξύμωρο, η μεγαλύτερη διάρκεια του κάθε γεύματος δεν αυξάνει αλλά μειώνει την ποσότητα των θερμίδων που προσλαμβάνονται και επομένως όσοι τρώνε αργά τείνουν να είναι πιο αδύνατοι και πιο υγιείς.

Ο ρυθμός μάσησης και ο μεγαλύτερος χρόνος στο οικογενειακό τραπέζι είναι βέβαια μια συνήθεια που αποκτάται από την παιδική ηλικία. Τα καθημερινά γεύματα των παιδιών μαζί με τους γονείς τους αποτελούν το ιδανικό μαθησιακό περιβάλλον που διαμορφώνει τις διατροφικές επιλογές και προτιμήσεις οι οποίες θα τους ακολουθούν και στην ενήλική ζωή τους, αφού περίπου τα δύο τρίτα των θερμίδων που παίρνουν προέρχονται από φαγητά που παρασκευάζονται στο σπίτι και τα περισσότερα γεύματα καταναλώνονται σε αυτό.

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε μια μελέτη που έδειξε ότι η αύξηση κατά μόλις 10 λεπτά της διάρκειας κάθε γεύματος της ημέρας, επηρεάζει το είδος του φαγητού που τρώνε τα παιδιά.  Συγκεκριμένα αυξάνουν την κατανάλωση λαχανικών και φρούτων, τα οποία παραδοσιακά αποστρέφονται. Η συγκεκριμένη τακτική αποτελεί μια απλή μέθοδο προκειμένου να προσλαμβάνουν τα παιδιά τη συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα των μικροθρεπτικών συστατικών και να προστατεύουν την υγεία τους, δεδομένου ότι η χαμηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων μη μεταδοτικών ασθενειών.

Η μελέτη αυτή πραγματοποιήθηκε σε 50 ζευγάρια (γονέας-παιδί). Ο μέρος όρος ηλικίας των γονέων (που ήταν κυρίως μητέρες) ήταν τα 43 έτη, οι οποίες ήταν επιφορτισμένες με την παρασκευή των γευμάτων, τουλάχιστον κατά το ήμισυ. Τα παιδιά (αγόρια και κορίτσια σε ίση αναλογία) ήταν ηλικίας 6 έως 11 (μέση ηλικία 8) ετών, δεν ακολουθούσαν ειδική δίαιτα ούτε είχαν τροφικές αλλεργίες.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά έφαγαν σημαντικά περισσότερα κομμάτια φρούτων και λαχανικών όταν η διάρκεια του γεύματος ήταν μεγαλύτερη, από όταν ήταν κανονική. Ο ρυθμός κατανάλωσης φαγητού των παιδιών (μπουκιές ανά λεπτό) ήταν σημαντικά χαμηλότερος και ο κορεσμός υψηλότερος που, με τη σειρά του, οδήγησε σε χαμηλότερη πρόσληψη επιδόρπιου.

Επομένως, το μακρύτερης διάρκειας γεύμα επηρεάζει το χτίσιμο της διατροφικής συμπεριφοράς των παιδιών, που τους βοηθά να τρώνε υγιεινά, να χορταίνουν χωρίς να παίρνουν περισσότερες θερμίδες και να μην αναζητούν επιδόρπιο,  που στην ενήλικη ζωή τους μεταφράζεται σε έλεγχο του βάρους και σε καλύτερη υγεία.

Διάρκεια γεύματος: Γιατί είναι τόσο σημαντική;

Μια συστηματική ανασκόπηση 22 μελετών σε ενήλικες έδειξε ότι η επιβράδυνση του ρυθμού κατανάλωσης φαγητού μειώνει την ενεργειακή πρόσληψη. Επομένως,  βοηθά στην πρόληψη της παχυσαρκίας, μιας νόσου από την οποία πάσχουν εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως και που μπορεί να γίνει αιτία εμφάνισης άλλων χρόνιων ασθενειών που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής.

Αλλά ακόμα και οι άνθρωποι που είναι ήδη υπέρβαροι ή παχύσαρκοι μπορούν να επωφεληθούν από μια τόσο μικρή και εύκολη αλλαγή στη ζωή τους.

Η έρευνα έχει δείξει ότι όσοι είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι τείνουν να τρώνε με ταχύτερο ρυθμό από τα άτομα με φυσιολογικό βάρος και ότι τα άτομα που τρώνε γρήγορα έχουν διπλάσιες πιθανότητες να είναι παχύσαρκα. Επίσης, τα παχύσαρκα άτομα που τρώνε γρήγορα επιλέγουν περισσότερα τρόφιμα με πολλές θερμίδες τα οποία μπορούν να καταναλωθούν πιο γρήγορα. Αντίθετα, όταν τρώνε με βραδύτερο ρυθμό, νοιώθουν μεγαλύτερη πληρότητα, μεγαλύτερη απόλαυση και ικανοποίηση από το γεύμα.

Για να ερευνήσουν εάν υπάρχει σχετίζεται η διάρκεια του γεύματος με τον ρυθμό κατανάλωσής του και τον Δείκτη Μάζας Σώματος, επιστήμονες από διάφορα πανεπιστήμια των ΗΠΑ διεξήγαγαν μια μελέτη σε άτομα ηλικίας 18-45 ετών, το 65% των οποίων ήταν άνδρες. Τους δόθηκε η οδηγία να καταναλώνουν όλα τα γεύματα της ημέρας (πρωινό, μεσημεριανό γεύμα και δείπνο) και τα συνοδευτικά ποτά από ένα πανεπιστημιακό εστιατόριο, στην επιθυμητή ποσότητα χωρίς χρονικούς περιορισμούς.

Ο ταχύτερος ρυθμός φαγητού συσχετίστηκε με υψηλότερο ΔΜΣ και υψηλότερη ενεργειακή πρόσληψη σε όλα τα γεύματα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο ρυθμός κατανάλωσης της τροφής μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο στις ορμόνες κορεσμού, δηλαδή μικρότερη έκκριση γκρελίνης όταν ο ρυθμός είναι βραδύτερος, στη διάταση του στομάχου λόγω του ρυθμού γαστρικής κένωσης, και στο αίσθημα κορεσμού.

Επίσης, όταν η τροφή παραμένει περισσότερη ώρα στο στόμα και ικανοποιούνται περισσότερο οι αισθήσεις, οι άνθρωποι τρώνε λιγότερο, γεγονός που οδηγεί τους επιστήμονες να ισχυρίζονται ότι η γεύση μπορεί να επηρεάσει τον κορεσμό.

Τον ρυθμό μάσησης επηρεάζει, επίσης, η υφή αλλά και το μέγεθος της μπουκιάς.

Τα αποτελέσματα αυτά δεν αφορούν μόνο τους υπέρβαρους και παχύσαρκους, αλλά και κάθε άτομο με φυσιολογικό βάρος. Επομένως, οι παρεμβάσεις για τη μείωση του ρυθμού κατανάλωσης τροφής και την αύξηση της διάρκειας του γεύματος, αφορούν όλους μας.

Για περισσότερα άρθρα και διατροφικές συμβουλές επισκεφτείτε το myflex.gr

Τρόφιμα που προκαλούν εθισμό: Ποια είναι;

Δεν είναι λίγες οι φορές που ευφυείς και ενημερωμένοι άνθρωποι αρέσκονται να τρώνε πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα, παρότι γνωρίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει αυτή η επιλογή στην υγεία τους. Ακόμα και όταν οι ειδικοί τούς παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη που θα είχαν εάν τα εξαιρούσαν από τη διατροφή τους και επέλεγαν αντί αυτών χαμηλές σε υδατάνθρακες τροφές και τελικά την υιοθετούν, σε μικρό χρονικό διάστημα υποτροπιάζουν. Γιατί;

Σύμφωνα μια νέα αμερικανική μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Addiction, ο λόγος μπορεί να είναι ο εθισμός που προκαλούν, ο οποίος είναι παρόμοιος με εκείνον του τσιγάρου. Οι ερευνητές έδειξαν ότι τα τρόφιμα αυτά πληρούν τα ίδια κριτήρια εθισμού με εκείνα που ανέδειξαν τον καπνό ως εθιστικό και δήλωσαν ότι μια τέτοια επισήμανση θα ήταν επωφελής για την υγεία, αφού θα αποθάρρυνε τους ανθρώπους να τα καταναλώνουν.

Ποια είναι όμως αυτά τα τρόφιμα;

Τα τρόφιμα που προκαλούν εθισμό είναι εκείνα που έχουν υποστεί υψηλή επεξεργασία προτού φτάσουν στο ράφι του σούπερ μάρκετ. Μεταξύ αυτών τα ανθρακούχα αναψυκτικά, τα γλυκά ή αλμυρά σνακ, η σοκολάτα, οι καραμέλες, το παγωτό, το κέικ, τα μπισκότα, κ.ά. Η χαμηλή τιμή τους, η ευκολία πρόσβασης σε αυτά (αφού βρίσκονται σε κάθε κατάστημα τροφίμων, ακόμα και σε περίπτερα), τα ενισχυτικά γεύσης και οσμής που περιέχουν (τα οποία σημειωτέον δεν είναι διαθέσιμα για χρήση στα νοικοκυριά), και φυσικά η προβολή τους μέσω των εκστρατειών μάρκετινγκ είναι μερικοί λόγοι που επιλέγονται μανιωδώς από άτομα κάθε ηλικίας.

Από τότε όμως που κατέκλεισαν την αγορά, δηλαδή πριν από 40-50 χρόνια, τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν σημειώσει τεράστια άνοδο. Αυτό δεν σημαίνει ότι καταναλώνονται μόνο από άτομα που έχουν περισσότερα από το φυσιολογικό κιλά -ένα μεγάλο ποσοστό που τα προτιμούν είναι αδύνατοι καταναλωτές. Οι συγκεκριμένοι, όμως, είναι οι εν δυνάμει μελλοντικοί υπέρβαροι ή παχύσαρκοι που θα κληθούν αργότερα να αντιμετωπίσουν νόσους που σχετίζονται με την κακή ποιότητα φαγητού και με το αυξημένο βάρος, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.

Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που επιλέγουν αυτά τα τρόφιμα και είναι αδύνατον να τα εξαιρέσουν από τη διατροφή τους έχουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ατόμων με κάποιο είδος εθισμού. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι η απώλεια ελέγχου της πρόσληψης, η έντονη επιθυμία, και η αδυναμία μείωσης και συνεχής χρήση παρά τις αρνητικές συνέπειες. Σύμφωνα με στοιχεία περίπου το 14% των ενηλίκων και το 12% των παιδιών παρουσιάζουν αυτόν τον φαινότυπο διατροφής.

Στην αμερικανική μελέτη, εξετάστηκαν τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα υψηλής επεξεργασίας τρόφιμα, δηλαδή εκείνα με εξευγενισμένους υδατάνθρακες ή/και πρόσθετα λίπη πληρούν όλα τα επιστημονικά κριτήρια σχετικά με την ικανότητά τους να δημιουργούν εθισμό. Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πράγματι αυτό συμβαίνει και πράγματι τα εν λόγω τρόφιμα μπορούν να θεωρηθούν εθιστικές ουσίες βάσει των τεκμηριωμένων επιστημονικών κριτηρίων.

Τρόφιμα που προκαλούν εθισμό

Βρετανική μελέτη

Για τον εθιστικό χαρακτήρα αυτών των προϊόντων είναι πεπεισμένοι και ερευνητές από το Ηνωμένο Βασίλειο, μετά από μελέτη που διεξήγαγαν, και υποστηρίζουν την κλινική αναγνώριση του εθισμού στα τρόφιμα. Αρχικά, 103 άτομα συμμετείχαν σε εβδομαδιαίες ομαδικές συνεδρίες (8-24 ατόμων) για 10-14 εβδομάδες και στη συνέχεια σε μηνιαίες συναντήσεις για συντήρηση που περιλάμβανε την καθοδήγηση των συμμετεχόντων σχετικά με το πώς να αντιμετωπίζουν την υποτροπή και να επανέρχονται στις υγιεινές τους συνήθειες.

Στο συνέδριο Diabetes Professional Care 2022 που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο ισχυρίστηκαν ότι τα συμπτώματα εθισμού είναι ανατρέψιμα, αφού καταδείχθηκε, μέσω των ευρημάτων τους που δημοσιεύθηκαν στο Frontiers in Psychiatry, ότι το τρίμηνο διαδικτυακό πρόγραμμα διατροφής χαμηλών υδατανθράκων σε συνδυασμό με ψυχοεκπαιδευτική υποστήριξη μείωσε σημαντικά τα συμπτώματα σε μια ομάδα ατόμων ποικίλων χαρακτηριστικών, τα οποία δεν ήταν όλα υπέρβαρα ή παχύσαρκα.

Μία εκ των ερευνητών εξήγησε ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα παρέχουν μια υψηλή δόση ντοπαμίνης και, ως απάντηση σε αυτό, ο εγκέφαλος μειώνει τον αριθμό των υποδοχέων ντοπαμίνης για να εξουδετερώσει αποτελεσματικά την αύξησή της. Αυτή η μείωση των υποδοχέων ντοπαμίνης εξηγεί την κατάθλιψη που συχνά συνδέεται με τον εθισμό στα τρόφιμα.

Σύμφωνα με την ίδια, η ντοπαμίνη εγείρει τη λαχτάρα που κάνει τους ανθρώπους να αναζητούν το τρόφιμο που θα τους τη δώσει. Και μόνο η σκέψη της επόμενης σοκολάτας κάνει την ντοπαμίνη να εκτοξεύεται. Και όσο συνεχίζουν την ίδια τακτική τόσο επιδεινώνεται η κατάσταση, επειδή οι υποδοχείς ντοπαμίνης μειώνονται συνεχώς.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η αναγνώριση ότι τα τρόφιμα υψηλής επεξεργασίας προκαλούν εθισμό όπως συμβαίνει με τα προϊόντα καπνού και η κατάρτιση ενός επίσημου πρωτοκόλλου για τη διαχείρισή του θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποφυγή πολλών νόσων και θανάτων και στην καλύτερη ζωή μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού.

Τότε θα αμφισβητηθεί και ο ισχυρισμός ότι το να καταναλώνεις υπερβολικά, τρόφιμα που προκαλούν εθισμό είναι καθαρά θέμα επιλογής.

Για περισσότερα άρθρα και διατροφικές συμβουλές επισκεφτείτε το myflex.gr

Διατροφή: Πώς Επηρεάζει την Υγεία των Μαλλιών μου;

Η τριχόπτωση είναι συχνό φαινόμενο, με σχεδόν το 50% των ανδρών και των γυναικών να επηρεάζονται μέχρι την ηλικία των 50 ετών. Η φυσιολογική απώλεια τριχών δεν ξεπερνά τις 100 τρίχες την ημέρα. Οι άνδρες χάνουν συνήθως περισσότερες από τις γυναίκες, όσο γερνούν. Οι αιτίες της μη φυσιολογικής απώλειας τριχών και στα δύο φύλα είναι πολλές.

Εξέχον παράγοντας που έχει επίδραση τόσο στην ανάπτυξη όσο και στην υγεία των μαλλιών είναι και η διατροφή. Μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε βιταμίνες και μέταλλα, είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία τους, όπως άλλωστε και του συνόλου του οργανισμού. Οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί για το συγκεκριμένο θέμα είναι πολυάριθμες και υποδεικνύουν ότι ρόλο παίζει η προσλαμβανόμενη ποσότητα, η ποιότητα και το είδος των τροφών που προσλαμβάνονται.

Ορισμένα τρόφιμα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο τριχόπτωσης, ενώ κάποια άλλα να τον μειώσουν. Εξίσου επικίνδυνη για την επιδείνωσή της είναι και η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ανθυγιεινών τροφίμων ή ανεπαρκών ποσοτήτων θρεπτικών συστατικών. Αν και στις μέρες μας είναι περίεργο να μιλάμε για ελλείψεις, η αλήθεια είναι ότι όλα τα τρόφιμα δεν περιέχουν τα ίδια θρεπτικά συστατικά και οι ποσότητες αυτών διαφέρουν. Έτσι, μια διατροφή που δεν περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα τροφίμων είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε ανεπάρκειες. Επίσης, υπάρχουν ασθένειες και καταστάσεις που δεν επιτρέπουν την επαρκή απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Άλλο ένα πρόβλημα είναι το μάρκετινγκ των εταιρειών που κάποιες φορές δεν βοηθά τους ανθρώπους να μάθουν ποια τρόφιμα είναι πραγματικά υγιεινά.

Μια ανασκόπηση 24 μελετών που πραγματοποιήθηκε το 2020 έδειξε ότι οι αντιφλεγμονώδεις διατροφές, όπως η μεσογειακή, μπορούν να προάγουν την υγεία των μαλλιών και να αποτρέψουν την τριχόπτωση. Αντιθέτως, οι λιγότερο θρεπτικές και φλεγμονώδεις διατροφές μπορεί να προκαλέσουν τριχόπτωση.

Πώς η διατροφή σας επηρεάζει τα μαλλιά;

Τα μαλλιά αποτελούνται από πρωτεΐνες και οι ουσίες που λαμβάνουμε από την πρόσληψή τους. Αυτές κυκλοφορούν μέσω των αιμοφόρων αγγείων και τροφοδοτούν τα τριχοθυλάκια. Ορισμένα από τα αμινοξέα που περιέχονται σε αυτές τις ουσίες μετατρέπονται σε κύτταρα που συσσωρεύονται γύρω τους, διεγείροντας την ανάπτυξη των τριχών. Οι βιταμίνες και τα μέταλλα παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς συμβάλλουν στην πρόληψη της τριχόπτωσης. Επομένως, μια ισορροπημένη διατροφή επηρεάζει την υγεία της δομής και της ανάπτυξης των μαλλιών.

Ποια είναι τα συστατικά που συμβάλλουν, με αρνητικό ή θετικό τρόπο, στην υγεία των μαλλιών; Τα κυριότερα είναι:

Σίδηρος

Ο σίδηρος είναι μια απαραίτητη μεταλλοπρωτεΐνη που χρησιμοποιεί το σώμα για τη μεταφορά οξυγόνου στο αίμα. Ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η έλλειψή του καθιστά τα μαλλιά επιρρεπή στο σπάσιμο λόγω ξηρότητας, με αποτέλεσμα να πέφτουν. Η δε ανεπάρκειά του (αναιμία), η οποία θεωρείται η πιο συχνή παγκοσμίως, μπορεί να αποτελέσει σημαντική αιτία τριχόπτωσης.

Ορισμένοι άνθρωποι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο, όπως οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, λόγω της εμμηνορροϊκής απώλειας αίματος ή όσοι υποφέρουν από διαταραχές δυσαπορρόφησης, π.χ. κοιλιοκάκη.

Υψηλότερα ποσοστά ανεπάρκειας σιδήρου από τον γενικό πληθυσμό έχουν επίσης οι χορτοφάγοι και οι vegans, αφού ο μη αιμικός σίδηρος, που βρίσκεται στα φυτά, έχει χαμηλότερη βιοδιαθεσιμότητα από τον αιμικό σίδηρο, που βρίσκεται στο κρέας και στα ψάρια.

Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος είναι ένα βασικό μέταλλο που απαιτείται για την καλή ανάπτυξη των μαλλιών, την ανάπτυξη των κυττάρων και την αναπαραγωγή. Είναι επίσης ένα αντιοξειδωτικό που αποτρέπει τις τοξικές επιδράσεις των ελεύθερων ριζών που οφείλονται στη γήρανση του δέρματος. Τα χαμηλά επίπεδά του οδηγούν σε τελογενή τριχόρροια (telogen effluvium) και εύθραυστα μαλλιά.

Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου μπορεί να είναι είτε κληρονομική είτε επίκτητη. Εντονότερη είναι σε άτομα με σύνδρομα δυσαπορρόφησης (όπως είναι η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου) ή με γαστρική παράκαμψη, σε καρκινοπαθείς, σε ασθενείς με ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία, σε έγκυες γυναίκες και σε αλκοολικούς. Υπάρχουν επίσης κάποια φάρμακα που προκαλούν τριχόπτωση, μεταξύ των οποίων και ορισμένα αντιυπερτασικά.

Στους διατροφικούς παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνεται η χορτοφαγία, καθώς τα λαχανικά περιλαμβάνουν μικρότερες ποσότητες ψευδαργύρου από ό,τι το κρέας. Επιπλέον, οι χορτοφάγοι συνήθως καταναλώνουν περισσότερα όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία περιέχουν φυτικά άλατα που δεσμεύουν τον ψευδάργυρο και αναστέλλουν την απορρόφηση.

Σελήνιο

Το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο που παίζει ρόλο στην προστασία από οξειδωτικές βλάβες, καθώς και στη μορφογένεση των θυλακίων των τριχών.

Οι παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια περιλαμβάνουν τη διαβίωση σε περιοχές με χαμηλή περιεκτικότητα σε σελήνιο στο έδαφος, τη μακροχρόνια αιμοκάθαρση, τον ιό HIV και τις διαταραχές δυσαπορρόφησης.

Πώς η διατροφή σας επηρεάζει τα μαλλιά

Βιταμίνη Α

Η βιταμίνη Α είναι μια ομάδα ενώσεων που περιλαμβάνει τη ρετινόλη, τη ρετινάλη, το ρετινοϊκό οξύ και τα καροτενοειδή της προβιταμίνης Α. Σε μελέτες σε ποντίκια, η διαιτητική βιταμίνη Α έχει αποδειχθεί ότι ενεργοποιεί τα βλαστοκύτταρα των τριχοθυλακίων.

Η ανεπάρκεια δεν έχει συνδεθεί προς το παρόν με την τριχόπτωση, αλλά τα υψηλά επίπεδα της συγκεκριμένης βιταμίνης φαίνεται να επηρεάζουν την υγεία των μαλλιών. Στην πραγματικότητα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι η μείωση της πρόσληψης βιταμίνης Α από τη διατροφή καθυστέρησε την έναρξη της τριχόπτωσης. Στους ανθρώπους, η υπερβιταμίνωση Α επίσης συνδέεται με την τριχόπτωση, όπως και με άλλες αρνητικές επιπτώσεις (δέρμα, όραση και οστά).

Βιταμίνες Β

Τα υγιή μαλλιά εξαρτώνται και από την πρόσληψη βιταμινών Β. Η βιταμίνη Β3 βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και φέρνει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στις ρίζες και τους θύλακες των μαλλιών. Οι βιταμίνες Β5 και Β6 εξασφαλίζουν την καλή ανάπτυξή τους και ρυθμίζουν την παραγωγή κερατίνης και σμήγματος. Η βιταμίνη Β9 συμβάλλει στην ανάπτυξη των κυττάρων και η βιταμίνη Β12 παίζει ζωτικό ρόλο στη σύνθεση του DNA και του RNA.

Βιταμίνη C

Η βιταμίνη C είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που προέρχεται από το μεταβολισμό της γλυκόζης. Είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που εμποδίζει την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας και τη βλάβη από τις ελεύθερες ρίζες. Λειτουργεί, επίσης, ως μεσολαβητής απαραίτητος για τη σύνθεση ινών κολλαγόνου μέσω της υδροξυλίωσης της λυσίνης και της προλίνης.

Διαδραματίζει, επίσης, ουσιαστικό ρόλο στην εντερική απορρόφηση του σιδήρου, βοηθώντας την κινητοποίησή του και την εντερική απορρόφηση. Ως εκ τούτου, η πρόσληψη αυτής είναι σημαντική σε ασθενείς με τριχόπτωση που σχετίζεται με έλλειψη σιδήρου.

Βιταμίνη D

Δεδομένα από μελέτες υποδεικνύουν ότι η βιταμίνη D παίζει ρόλο στον κύκλο του θύλακα της τρίχας. Οι παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια βιταμίνης D περιλαμβάνουν ανεπαρκή έκθεση στον ήλιο, σκούρο δέρμα, παχυσαρκία, γαστρική παράκαμψη και δυσαπορρόφηση λίπους.

Η έρευνα δείχνει ότι τα επίπεδα βιταμίνης D2 στον ορό είναι σημαντικά χαμηλότερα σε άτομα με τελογενή τριχόρροια και αντιστρόφως ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου.

Λιπαρά οξέα

Η ανεπάρκεια των πολυακόρεστων απαραίτητων λιπαρών οξέων λινολεϊκό οξύ (ένα ωμέγα-6 λιπαρό οξύ) και α-λινολενικό οξύ (ένα ωμέγα-3 λιπαρό οξύ) μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαταραχών δυσαπορρόφησης καθώς και ακατάλληλης παρεντερικής διατροφής.

Οι επιπτώσεις της στα μαλλιά περιλαμβάνουν την απώλεια των τριχών του τριχωτού της κεφαλής και των φρυδιών καθώς και την λέπτυνση των μαλλιών. Αντιθέτως, η επάρκειά τους μπορεί να προάγει την ανάπτυξή τους, ενισχύοντας τον πολλαπλασιασμό των θυλακίων.

Ενώ πολλαπλές ελλείψεις θρεπτικών συστατικών μπορεί να οδηγήσουν σε τριχόπτωση, η απόδοση της τριχόπτωσης στις προλαμβανόμενες τροφές επιβάλει τον εργαστηριακό έλεγχο, προκειμένου να διαμορφωθεί το κατάλληλο διατροφικό πλάνο.

Η συμπλήρωση βιταμινών, μετάλλων και πρωτεϊνών πρέπει να γίνεται υπό την επίβλεψη ειδικού, διαφορετικά ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Ενδεικτικά, η υπερφόρτωση του οργανισμού με σίδηρο μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα, ακόμη και εάν η προσλαμβανόμενη ποσότητα δεν είναι υψηλή αλλά λαμβάνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η δε υπερβολική πρόσληψη σεληνίου μπορεί να οδηγήσει σε γενικευμένη τριχόπτωση, εκτός των άλλων προβλημάτων στην υγεία.

Ποιες τροφές πρέπει να αποφεύγονται;

Επίσης, οι υπάρχουσες έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν τροφές με δυνητικά αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη των μαλλιών. Τέτοιες είναι οι απλοί υδατάνθρακες, οι οποίοι αυξάνουν την παραγωγή σμήγματος, μιας λιπαρής ουσίας που απελευθερώνουν οι αδένες που συνδέονται με τους θύλακες των τριχών. Ενώ το σμήγμα είναι ευεργετικό για την υγεία των τριχών, η υπερβολική ποσότητα μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή που είναι επιβλαβής για την υγεία τους.

Οι ζαχαρούχες τροφές προκαλούν το πάγκρεας να αυξήσει την παραγωγή της ινσουλίνης, η οποία επηρεάζει αρνητικά τα αιμοφόρα αγγεία στο τριχωτό της κεφαλής. Και τα ψάρια με υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο αυξάνουν τον κίνδυνο τριχόπτωσης.

Αρνητική επίδραση έχουν και τα τηγανητά φαγητά όπως και το κόκκινο κρέας. Οι συγγραφείς μιας μελέτης του 2010 υποστήριξαν ότι αυτές οι τροφές θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία των μαλλιών επειδή προκαλούν υπερπαραγωγή σμήγματος.

Δεδομένου δε ότι οι θύλακες των τριχών είναι από τους μεταβολικά πιο δραστήριους του σώματος, η ανάπτυξη των μαλλιών μπορεί να επηρεαστεί από τις υποθερμιδικές δίαιτες και τη μειωμένη πρόσληψη πρωτεϊνών καθώς και από την έλλειψη μικροθρεπτικών συστατικών.

Εάν επιθυμείτε να χάσετε κιλά με ασφάλεια, θα πρέπει να συμβουλεύεστε τον διατροφολόγο σας. Μόνο ένας έμπειρος επαγγελματίας μπορεί να αξιολογήσει τις ανάγκες σας και να σας δώσει την κατάλληλη για εσάς διατροφή, η οποία θα ενισχύσει την υγεία του οργανισμού και των μαλλιών σας. Εμπιστευτείτε την ομάδα του MyFlex του Δημήτρη Οικονομάκη που θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στις ανάγκες σας.

 

Πόσο αυξάνει το προσδόκιμο ζωής η καλή διατροφή;

Η καλή διατροφή αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της καλής υγείας και φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής. Όταν δεν δίδεται η απαραίτητη προσοχή στο είδος των τροφών που καταναλώνονται και δεν λαμβάνονται επαρκείς ποσότητες από όλα τα μικροθρεπτικά και μακροθρεπτικά συστατικά μπορεί να κλονιστεί ανεπανόρθωτα και να γίνουν αιτίες εμφάνισης ασθενειών. Βλαβερή, ωστόσο, είναι και η λήψη υπερβολικών ποσοτήτων τροφής, αφού ορισμένα από τα συστατικά αυτά μπορούν να προκαλέσει δυσλειτουργίες του οργανισμού.

Η μη σωστή θρέψη προκαλεί  εκατομμύρια θανάτους σε όλο τον κόσμο, κάθε χρόνο, και η σημαντική αυτή επίπτωση έχει οδηγήσει στη διεξαγωγή χιλιάδων μελετών (περίπου 250.000), προκειμένου να αποκτήσουμε τη γνώση που χρειαζόμαστε για να βελτιώσουμε την υγεία και το προσδόκιμο ζωής μας. Οι πιο πρόσφατες ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις αυτών των μελετών έχουν συνοψίσει τα ευρήματα ανά ομάδες τροφών που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο και που μπορούν να προστατεύσουν τον οργανισμό. Οι ομάδες είναι: φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και επεξεργασμένα δημητριακά, ξηροί καρποί και όσπρια, ψάρια, αβγά, γάλα/γαλακτοκομικά, κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας και ζαχαρούχα ποτά.

Μια από τις πιο πρόσφατες μελέτες, που δημοσιεύτηκε στο Plos Medicine από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπέργκεν της Νορβηγίας, έδειξε ότι η αλλαγή της διατροφής θα μπορούσε να προσθέσει έως και μια δεκαετία στο προσδόκιμο ζωής. Μάλιστα, οι ερευνητές διαμόρφωσαν μάλιστα ένα νέο, online μοντέλο υπολογισμού, το οποίο εκτιμά τον αντίκτυπο των διατροφικών αλλαγών σε αυτό (https://food4healthylife.org/). Ο συγκεκριμένος τρόπος υπολογισμού θα μπορούσε να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για όλους όσοι ενδιαφέρονται να κατανοήσουν τις επιπτώσεις των διαφόρων διατροφικών επιλογών.

Τα αποτελέσματα της μελέτης έκαναν γνωστό ότι ένας νεαρός ενήλικας στις ΗΠΑ θα μπορούσε να ζήσει 10 χρόνια περισσότερο αλλάζοντας τη διατροφή του από την τυπική δυτική διατροφή σε μια διατροφή που περιλαμβάνει περισσότερα όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως και ξηρούς καρπούς και λιγότερο κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας. Όχι όμως ότι δεν θα ωφελούσε και τους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους που θα αποφάσιζαν αυτήν τη διατροφική αλλαγή. Μπορεί να μειώνεται όσο περνούν τα χρόνια, αλλά ακόμα και οι ηλικιωμένοι άνω των 80 έχουν την ευκαιρία να ζήσουν μερικά χρόνια παραπάνω.

προσδόκιμο ζωής καλή διατροφή

Πιο αναλυτικά, φάνηκε ότι μια μόνιμη αλλαγή από την ηλικία των 20 ετών θα αύξανε το προσδόκιμο ζωής κατά περισσότερο από μια δεκαετία στις γυναίκες από τις Ηνωμένες Πολιτείες (10,7 έτη) και κατά 13 χρόνια στους άνδρες.  Μεγαλύτερο όφελος αποκομίζεται από την κατανάλωση περισσότερων οσπρίων (γυναίκες: 2,2, άνδρες: 2,5), δημητριακών ολικής αλέσεως (γυναίκες: 2,0  και άνδρες: 2,3) και ξηρών καρπών (γυναίκες: 1,7 άνδρες: 2,0) και λιγότερο κόκκινο κρέας (γυναίκες: 1,6, άνδρες: 1,9) και επεξεργασμένο κρέας (γυναίκες: 1,6 και άνδρες: 1,9).

Όταν η αλλαγή αυτή αποφασίζεται στην ηλικία των 60 ετών προκαλεί αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά 8 έτη στις γυναίκες και κατά 8,8 έτη στους άνδρες, ενώ οι 80χρονες θα κέρδιζαν άλλα 2,6 έτη και οι συνομήλικοι τους 2,7 χρόνια.

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η  στροφή προς μια καλύτερη διατροφή πράγματι προκαλεί αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά περισσότερο από 10 χρόνια. Τα οφέλη μειώνονται σταδιακά και είναι ανάλογα με την καθυστερημένη έναρξη των αλλαγών, ιδίως όταν πλησιάζει η ηλικία των 80 ετών. Η αύξηση της πρόσληψης οσπρίων, δημητριακών ολικής αλέσεως και ξηρών καρπών και η μείωση της πρόσληψης κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων κρεάτων συνέβαλαν περισσότερο σε αυτά τα οφέλη. Τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν επίσης θετικό αντίκτυπο στην υγεία, αλλά αυτές οι ομάδες τροφίμων, εντάσσονται συχνότερα και σε ικανοποιητικότερες ποσότητες στην τυπική δυτική διατροφή απ’ ότι άλλες ομάδες (π.χ. όσπρια).

Πολλές μελέτες έχουν εστιάσει στα οφέλη που αποκομίζει κάποιο άτομο όταν καταναλώνει συγκεκριμένες τροφές ή σε εκείνα που το βλάπτουν. Η συγκεκριμένη εξέτασε το θέμα σφαιρικά. Οπότε έχουμε πια στη διάθεσή μας έναν τρόπο που θα μπορούσε να μας προφυλάξει από την εμφάνιση ασθενειών και να μας χαρίσει περισσότερα και ποιοτικότερα χρόνια ζωής.

Αυτός είναι ο λόγος που στο MyFlex συστήνουμε στους ανθρώπους που θέλουν να χάσουν κιλά και ακολουθούν την ευέλικτη δίαιτα να επιλέγουν τροφές από διάφορες διατροφικές ομάδες, παρότι μπορούν να φάνε ό,τι θέλουν για να φτάσουν στο βάρος που επιθυμούν.

 

Γιατί πρέπει να αποφεύγουμε τα αναψυκτικά;

Τα αναψυκτικά και εν γένει τα ροφήματα και ποτά που περιέχουν ζάχαρη έχουν τρυπώσει για τα καλά στη διατροφή μας. Όχι μόνο στη δική μας. Πολλοί πληθυσμοί παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα κατανάλωσης. Ακόμα και τα άτομα που ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος πίνουν ολοένα και περισσότερα αναψυκτικά, και η αιτία γι’ αυτήν την αύξηση αποδίδεται στην αστικοποίηση και την οικονομική ανάπτυξη. Και δυστυχώς, η κατανάλωση σε παγκόσμια κλίμακα ξεπερνά τις συστάσεις των ειδικών.

Η έρευνα έχει δείξει ότι η κατανάλωσή τους αποτελεί αιτία  αύξησης του σωματικού βάρους, μέσω πολλαπλών μηχανισμών.

Ο παγκόσμιος επιπολασμός του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας έχει σχεδόν τριπλασιαστεί τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Εκτιμήσεις από πληθυσμιακές μελέτες από όλο τον κόσμο δείχνουν ότι αυξήθηκε μεταξύ 1975 και 2016, από <1% σε 6-8% στα παιδιά, από 3% σε περισσότερο από 11% στους άνδρες και από 6% σε 15% στις γυναίκες. Πάνω από 2,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ή σχεδόν το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, προκαλώντας σημαντικό υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος.

Άμεση συνέπεια αυτού είναι η αύξηση του ποσοστού των ανθρώπων που κινδυνεύει να εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα και ορισμένες μορφές καρκίνου, περισσότερο από τα άτομα που πίνουν αναψυκτικά και ποτά με προσθήκη ζάχαρης σπανίως.

Σακχαρώδης διαβήτης

Μεγάλος αριθμός μελετών έχει καταδείξει ότι η πρόσληψη αναψυκτικών και ποτών που περιέχουν ζάχαρη συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, τόσο μέσω της αύξησης του σωματικού βάρους όσο και μέσω άλλων μεταβολικών οδών. Πολλές εξ αυτών δείχνουν ότι υπάρχει σχέση δόσης-απόκρισης, δηλαδή όσο περισσότερα αναψυκτικά καταναλώνονται ημερησίως τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.

Μια μετα-ανάλυση 17 μελετών διαπίστωσε ότι η αύξηση της πρόσληψης αναψυκτικών κατά 1 μόλις μερίδα ημερησίως σχετίζεται με 18% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Όταν οι ερευνητές συμπεριέλαβαν εκτιμήσεις για τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) των συμμετεχόντων, η συσχέτιση μετριάστηκε στο 13%, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο ΔΜΣ αποτελεί σημαντικό ρυθμιστικό παράγοντα. Το ίδιο παρατηρήθηκε και από την πρόσληψη χυμών φρούτων και ποτών με τεχνητά γλυκαντικά, αν και οι συσχετίσεις δεν ήταν τόσο ισχυρές όσο εκείνες που παρατηρήθηκαν για τα ζαχαρούχα ποτά και αναψυκτικά.

Καρδιαγγειακά νοσήματα

Τα στοιχεία έχουν επίσης συνδέσει την πρόσληψη των εν λόγω ποτών με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Για παράδειγμα, μια μετα-ανάλυση 7  μελετών διαπίστωσε ότι όσοι τα εντάσσουν στη διατροφή τους αντιμετωπίζουν 9% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου [όταν συγκρίνονται ακραίες κατηγορίες πρόσληψης, δηλαδή κανένα ή λιγότερο από ένα ποτό ανά μήνα έναντι ενός ή περισσότερων ανά ημέρα]. Μάλιστα, η κάθε αύξηση 1 μερίδας ανά ημέρα σχετίστηκε με 8% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Κάποιες αναλύσεις υποομάδων συνέδεσαν την πρόσληψη αναψυκτικών και γενικά ποτών με ζάχαρη με τον κίνδυνο των γυναικών να υποστούν ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, αλλά όχι των ανδρών.

Όσοι καταναλώνουν αυτά τα ποτά διατρέχουν επίσης κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου, το οποίο θεωρείται ως “προάγγελος” των καρδιοαγγειακών νοσημάτων. Αυτό επιβεβαίωσε και μια ανασκόπηση μελετών που διενεργήθηκε σε παιδιά, η οποία συγκεκριμένα διαπίστωσε ότι ο καρδιομεταβολικός κίνδυνος αυξάνεται όσο αυξάνεται η προσλαμβανόμενη ποσότητα αναψυκτικών, δεδομένης της αυξημένης πιθανότητας εμφάνισης λιπώδους νόσου και δυσλιπιδαιμίας.

Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος

 Επιβλαβής είναι η κατανάλωσή τους και για το ήπαρ, αφού η πρόσληψή τους έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος. Μετα-αναλύσεις μελετών υποστηρίζουν ότι επηρεάζονται τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά. Κάθε αύξηση της πρόσληψης κατά 1 μερίδα την ημέρα σχετίζεται με 39% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αυτής της νόσου.

Ουρικό οξύ και ουρική αρθρίτιδα

Η τακτική κατανάλωση των εν λόγω ποτών και ιδίως εκείνων που περιέχουν φρουκτόζη, έχει επίσης συσχετιστεί με υπερουριχαιμία και ουρική αρθρίτιδα. Μεταξύ των πολλών μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί για το θέμα, μια μετα-ανάλυση τριών μελετών διαπίστωσε διπλάσιο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας συγκρίνοντας την υψηλότερη με τη χαμηλότερη πρόσληψη αναψυκτικών και ζαχαρούχων ποτών. Και σε αυτήν την περίπτωση παρατηρήθηκε ότι υπάρχει σχέση δόσης-απόκρισης, με αύξηση της πρόσληψης κατά μία μερίδα ανά εβδομάδα να συνδέεται με 4% υψηλότερο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας.

Καρκίνος

Η πρόσληψη αναψυκτικών και ποτών με ζάχαρη μπορεί να αυξήσει και τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου μέσω της υπερβολικής παχυσαρκίας και των καρδιομεταβολικών διαταραχών που προκαλεί. Η παχυσαρκία, η αντίσταση στην ινσουλίνη και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι γνωστοί άλλωστε παράγοντες κινδύνου για διάφορους καρκίνους. Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση, η οποία περιέλαβε 27 μελέτες, διαπίστωσε ότι υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψής τους και του καρκίνου του μαστού και του καρκίνου του προστάτη, καθώς και μεταξύ της πρόσληψης χυμών φρούτων και του καρκίνου του προστάτη, όταν συγκρίνονται ακραίες κατηγορίες πρόσληψης (όπως αυτές ορίζονται στις επιμέρους μελέτες). Μια ανάλυση υποομάδων διαπίστωσε επίσης ισχυρότερη συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης και του κινδύνου προεμμηνοπαυσιακού καρκίνου του μαστού, σε σύγκριση με τον κίνδυνο μετεμμηνοπαυσιακού καρκίνου του μαστού. Υπήρχε επίσης μια τάση για θετικές συσχετίσεις μεταξύ της πρόσληψης και των κινδύνων καρκίνου του παχέος εντέρου και του παγκρέατος. Δεν παρατηρήθηκε να αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο της ουροδόχου κύστης ή για νεφροκυτταρικό καρκίνο.

Τα επόμενα χρόνια, υπολογίζεται ότι θα αυξάνεται η παχυσαρκία και οι χρόνιες νόσοι που προκαλεί, οπότε θα πρέπει να γίνουν συντονισμένες προσπάθειες για την πρόληψή της.

Οι ατομικές προσπάθειες θα πρέπει να επικεντρώνονται σε υγιεινότερες διατροφικές επιλογές. Δεδομένης, λοιπόν, της ύπαρξης των ερευνητικών στοιχείων για τις βλαβερές συνέπειες της κατανάλωσης αναψυκτικών και ζαχαρούχων ποτών, ο περιορισμός τους θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα τόσο για τη διαχείριση του βάρους όσο και για την πρόληψη και καταπολέμηση των επιπτώσεών της.

Διαβάστε επίσης στον ιστότοπό μας: Αναψυκτικά Διαίτης: Αδυνατίζουν ή μήπως Κρύβουν Κινδύνους

Απώλεια κιλών: Τι ρόλο παίζει το πρωινό γεύμα

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ταχύτατη αύξηση του ποσοστού των ανθρώπων που το βάρος τους είναι πάνω ή πολύ περισσότερο του φυσιολογικού αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα υγείας. Και αυτό διότι συμβάλλει στην εμφάνιση σοβαρών ή ακόμα και απειλητικών για τη ζωή ασθενειών, όπως καρδιαγγειακά και ογκολογικά νοσήματα. Πέραν αυτών ευθύνεται για την ανάπτυξη παθήσεων που μειώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, όπως η οστεοαρθρίτιδα, ή που οδηγούν σε ασθένειες που προκαλούν πρόωρο θάνατο, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 ο οποίος ευθύνεται, για παράδειγμα, για τη στεφανιαία νόσο.

Επιπλέον, επηρεάζει ψυχολογικά τους ασθενείς, αλλά και οικονομικά, τόσο τους ίδιους όσο και την πολιτεία. Επομένως είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων κατά της παχυσαρκίας και η εύρεση στρατηγικών που θα διευκολύνουν τους ασθενείς στην απώλεια του πλεονάζοντος βάρος τους.

Γιατί παχαίνουμε;

Παρότι η παχυσαρκία είναι μια πολυπαραγοντική νόσος,  ο κύριος παράγοντας αύξησης του σωματικού βάρους είναι το θετικό ενεργειακό ισοζύγιο. Δηλαδή η υψηλή ενεργειακή πρόσληψη μέσω ακατάλληλης διατροφής και τη χαμηλή ενεργειακή δαπάνη, λόγω σωματικής αδράνειας.

Το πρωινό

Το πρωινό γεύμα, το γεύμα δηλαδή που καταναλώνεται μετά από παρατεταμένη περίοδο νηστείας, έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο των ερευνητών που επιθυμούν να μάθουν εάν βοηθά στην απώλεια κιλών ή όχι και με ποιον τρόπο.

Έχουν ανακαλύψει ότι όσοι παίρνουν πρωινό έχουν μειωμένα επίπεδα γκρελίνης (ένα πεπτίδιο που καταστέλλει την όρεξη) και περισσότερη ενεργειακή δαπάνη.

Όσοι το παραλείπουν είναι πιθανό να υποστούν αρνητικές επιπτώσεις στον κιρκάδιο ρυθμό -όπως η απορρύθμιση του μεταβολισμού- με συνέπειες που σχετίζονται με τη διαχείριση του βάρους. Οι αρμόδιοι φορείς σε όλον τον κόσμο συμφωνούν ότι η καθημερινή κατανάλωση πρωινού είναι απαραίτητη για την παροχή επαρκούς πρόσληψης μακρο- και μικροθρεπτικών συστατικών, τη διατήρηση του σωματικού βάρους και τη βελτίωση των γνωστικών λειτουργιών.

Τα στοιχεία από μελέτες παρατήρησης δείχνουν ότι σε πραγματικές συνθήκες, η παράλειψη του πρωινού γεύματος μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους και εμφάνιση παχυσαρκίας, ωστόσο απαιτούνται περισσότερες μελέτες για το θέμα.

Απώλεια κιλών πρωινό γεύμα

Ο μύθος

Είναι γνωστή σε όλους η φράση «Να τρως το πρωί σαν βασιλιάς, το μεσημέρι σαν πρίγκιπας και το βράδυ σαν ζητιάνος». Κάνει όντως, όμως, τη διαφορά η ώρα που θα επιλέξουμε να φάμε το πιο πλούσιο γεύμα μας; Μπορεί πράγματι το πρωινό γεύμα να οδηγήσει σε απώλεια κιλών και να επηρεάσει εν γένει το σωματικό βάρος; Και αν ναι, με ποιο τρόπο;

Η μελέτη

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη που εξέτασε τις επιπτώσεις στο βάρος εάν κάποιος τρώει το πλουσιότερο γεύμα του το πρωί ή το βράδυ, η ώρα δεν επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα του μεταβολίζει τις θερμίδες. Ωστόσο, οι άνθρωποι που έτρωγαν το μεγαλύτερο γεύμα τους το πρωί αισθάνονταν λιγότερο πεινασμένοι μέσα στην ημέρα, γεγονός που θα μπορούσε να ευνοήσει την ευκολότερη απώλεια βάρους.

Στη μελέτη αυτή συμμετείχαν υγιή άτομα που ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα, ώστε να ελεγχθεί η διατροφή τους και να μετρηθεί ο μεταβολισμός τους κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που την ολοκλήρωσαν ήταν 30 (16 άνδρες και 14 γυναίκες). Σε καθέναν από αυτούς ανατέθηκε τυχαία είτε να τρώει ένα πλούσιο πρωινό είτε πλούσιο βραδινό. Όλοι τους, ωστόσο, έπαιρναν τον ίδιο αριθμό θερμίδων, οι οποίες επιμεριζόταν σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λιπαρά σε ποσοστά 30%, 35% και 35%, αντιστοίχως. Επίσης, όλοι τους ακολούθησαν και τους δύο τύπους διατροφής, με μεσοδιάστημα 1 εβδομάδας, κατά τη διάρκεια της οποίας τα γεύματα ήταν ισορροπημένα θερμιδικά.

Οι συνολικές ημερήσιες ενεργειακές δαπάνες των συμμετεχόντων μετρήθηκαν με μια τεχνική που εξετάζει τη διαφορά μεταξύ των ρυθμών εναλλαγής του υδρογόνου και του οξυγόνου του νερού του σώματος σε συνάρτηση με την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα.

Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Cell Metabolism, έδειξαν ότι οι ενεργειακές δαπάνες και η συνολική απώλεια βάρους ήταν οι ίδιες για τις δίαιτες με πρωινή και βραδινή επιβάρυνση. Τα άτομα έχασαν κατά μέσο όρο λίγο πάνω από 3 κιλά κατά τη διάρκεια κάθε μιας από τις περιόδους των τεσσάρων εβδομάδων.

Όμως, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι η όρεξή τους ήταν μειωμένη τις ημέρες που έτρωγαν πλουσιότερο πρωινό και ότι ένιωθαν κορεσμό καθ’ όλη τη διάρκεια της υπόλοιπης ημέρας, γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλει σε αλλαγές συμπεριφοράς (μειωμένη πρόσληψη θερμίδων αργότερα μέσα στην ημέρα), οι οποίες θα υποστήριζαν μεγαλύτερη απώλεια κιλών.

Επόμενος στόχος της ερευνητικής ομάδας είναι να εξετάσει το πώς η ώρα της ημέρας επηρεάζει τον μεταβολισμό, διεξάγοντας μελέτες παρόμοιες με αυτή που περιγράφεται εδώ σε άτομα που κάνουν εκ περιτροπής εργασία. Είναι πιθανό τα άτομα αυτά να έχουν διαφορετικές μεταβολικές αντιδράσεις λόγω της διαταραχής των κιρκάδιων ρυθμών τους.

Πάντως οι ερευνητές επιβεβαίωσαν για άλλη μια φορά ότι καμία δίαιτα ή χρόνος λήψης των περισσότερων θερμίδων δεν ταιριάζει σε όλους. Ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός όπως και οι ρυθμοί του. Επομένως, απαιτείται εξατομικευμένη προσέγγιση από έμπειρο διαιτολόγο προκειμένου να στεφθεί με επιτυχία η προσπάθεια απώλειας βάρους.