Η τριχόπτωση είναι συχνό φαινόμενο, με σχεδόν το 50% των ανδρών και των γυναικών να επηρεάζονται μέχρι την ηλικία των 50 ετών. Η φυσιολογική απώλεια τριχών δεν ξεπερνά τις 100 τρίχες την ημέρα. Οι άνδρες χάνουν συνήθως περισσότερες από τις γυναίκες, όσο γερνούν. Οι αιτίες της μη φυσιολογικής απώλειας τριχών και στα δύο φύλα είναι πολλές.
Εξέχον παράγοντας που έχει επίδραση τόσο στην ανάπτυξη όσο και στην υγεία των μαλλιών είναι και η διατροφή. Μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε βιταμίνες και μέταλλα, είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία τους, όπως άλλωστε και του συνόλου του οργανισμού. Οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί για το συγκεκριμένο θέμα είναι πολυάριθμες και υποδεικνύουν ότι ρόλο παίζει η προσλαμβανόμενη ποσότητα, η ποιότητα και το είδος των τροφών που προσλαμβάνονται.
Ορισμένα τρόφιμα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο τριχόπτωσης, ενώ κάποια άλλα να τον μειώσουν. Εξίσου επικίνδυνη για την επιδείνωσή της είναι και η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ανθυγιεινών τροφίμων ή ανεπαρκών ποσοτήτων θρεπτικών συστατικών. Αν και στις μέρες μας είναι περίεργο να μιλάμε για ελλείψεις, η αλήθεια είναι ότι όλα τα τρόφιμα δεν περιέχουν τα ίδια θρεπτικά συστατικά και οι ποσότητες αυτών διαφέρουν. Έτσι, μια διατροφή που δεν περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα τροφίμων είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε ανεπάρκειες. Επίσης, υπάρχουν ασθένειες και καταστάσεις που δεν επιτρέπουν την επαρκή απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Άλλο ένα πρόβλημα είναι το μάρκετινγκ των εταιρειών που κάποιες φορές δεν βοηθά τους ανθρώπους να μάθουν ποια τρόφιμα είναι πραγματικά υγιεινά.
Μια ανασκόπηση 24 μελετών που πραγματοποιήθηκε το 2020 έδειξε ότι οι αντιφλεγμονώδεις διατροφές, όπως η μεσογειακή, μπορούν να προάγουν την υγεία των μαλλιών και να αποτρέψουν την τριχόπτωση. Αντιθέτως, οι λιγότερο θρεπτικές και φλεγμονώδεις διατροφές μπορεί να προκαλέσουν τριχόπτωση.
Πώς η διατροφή σας επηρεάζει τα μαλλιά;
Τα μαλλιά αποτελούνται από πρωτεΐνες και οι ουσίες που λαμβάνουμε από την πρόσληψή τους. Αυτές κυκλοφορούν μέσω των αιμοφόρων αγγείων και τροφοδοτούν τα τριχοθυλάκια. Ορισμένα από τα αμινοξέα που περιέχονται σε αυτές τις ουσίες μετατρέπονται σε κύτταρα που συσσωρεύονται γύρω τους, διεγείροντας την ανάπτυξη των τριχών. Οι βιταμίνες και τα μέταλλα παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς συμβάλλουν στην πρόληψη της τριχόπτωσης. Επομένως, μια ισορροπημένη διατροφή επηρεάζει την υγεία της δομής και της ανάπτυξης των μαλλιών.
Ποια είναι τα συστατικά που συμβάλλουν, με αρνητικό ή θετικό τρόπο, στην υγεία των μαλλιών; Τα κυριότερα είναι:
Σίδηρος
Ο σίδηρος είναι μια απαραίτητη μεταλλοπρωτεΐνη που χρησιμοποιεί το σώμα για τη μεταφορά οξυγόνου στο αίμα. Ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η έλλειψή του καθιστά τα μαλλιά επιρρεπή στο σπάσιμο λόγω ξηρότητας, με αποτέλεσμα να πέφτουν. Η δε ανεπάρκειά του (αναιμία), η οποία θεωρείται η πιο συχνή παγκοσμίως, μπορεί να αποτελέσει σημαντική αιτία τριχόπτωσης.
Ορισμένοι άνθρωποι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο, όπως οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, λόγω της εμμηνορροϊκής απώλειας αίματος ή όσοι υποφέρουν από διαταραχές δυσαπορρόφησης, π.χ. κοιλιοκάκη.
Υψηλότερα ποσοστά ανεπάρκειας σιδήρου από τον γενικό πληθυσμό έχουν επίσης οι χορτοφάγοι και οι vegans, αφού ο μη αιμικός σίδηρος, που βρίσκεται στα φυτά, έχει χαμηλότερη βιοδιαθεσιμότητα από τον αιμικό σίδηρο, που βρίσκεται στο κρέας και στα ψάρια.
Ψευδάργυρος
Ο ψευδάργυρος είναι ένα βασικό μέταλλο που απαιτείται για την καλή ανάπτυξη των μαλλιών, την ανάπτυξη των κυττάρων και την αναπαραγωγή. Είναι επίσης ένα αντιοξειδωτικό που αποτρέπει τις τοξικές επιδράσεις των ελεύθερων ριζών που οφείλονται στη γήρανση του δέρματος. Τα χαμηλά επίπεδά του οδηγούν σε τελογενή τριχόρροια (telogen effluvium) και εύθραυστα μαλλιά.
Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου μπορεί να είναι είτε κληρονομική είτε επίκτητη. Εντονότερη είναι σε άτομα με σύνδρομα δυσαπορρόφησης (όπως είναι η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου) ή με γαστρική παράκαμψη, σε καρκινοπαθείς, σε ασθενείς με ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία, σε έγκυες γυναίκες και σε αλκοολικούς. Υπάρχουν επίσης κάποια φάρμακα που προκαλούν τριχόπτωση, μεταξύ των οποίων και ορισμένα αντιυπερτασικά.
Στους διατροφικούς παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνεται η χορτοφαγία, καθώς τα λαχανικά περιλαμβάνουν μικρότερες ποσότητες ψευδαργύρου από ό,τι το κρέας. Επιπλέον, οι χορτοφάγοι συνήθως καταναλώνουν περισσότερα όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία περιέχουν φυτικά άλατα που δεσμεύουν τον ψευδάργυρο και αναστέλλουν την απορρόφηση.
Σελήνιο
Το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο που παίζει ρόλο στην προστασία από οξειδωτικές βλάβες, καθώς και στη μορφογένεση των θυλακίων των τριχών.
Οι παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια περιλαμβάνουν τη διαβίωση σε περιοχές με χαμηλή περιεκτικότητα σε σελήνιο στο έδαφος, τη μακροχρόνια αιμοκάθαρση, τον ιό HIV και τις διαταραχές δυσαπορρόφησης.
Βιταμίνη Α
Η βιταμίνη Α είναι μια ομάδα ενώσεων που περιλαμβάνει τη ρετινόλη, τη ρετινάλη, το ρετινοϊκό οξύ και τα καροτενοειδή της προβιταμίνης Α. Σε μελέτες σε ποντίκια, η διαιτητική βιταμίνη Α έχει αποδειχθεί ότι ενεργοποιεί τα βλαστοκύτταρα των τριχοθυλακίων.
Η ανεπάρκεια δεν έχει συνδεθεί προς το παρόν με την τριχόπτωση, αλλά τα υψηλά επίπεδα της συγκεκριμένης βιταμίνης φαίνεται να επηρεάζουν την υγεία των μαλλιών. Στην πραγματικότητα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι η μείωση της πρόσληψης βιταμίνης Α από τη διατροφή καθυστέρησε την έναρξη της τριχόπτωσης. Στους ανθρώπους, η υπερβιταμίνωση Α επίσης συνδέεται με την τριχόπτωση, όπως και με άλλες αρνητικές επιπτώσεις (δέρμα, όραση και οστά).
Βιταμίνες Β
Τα υγιή μαλλιά εξαρτώνται και από την πρόσληψη βιταμινών Β. Η βιταμίνη Β3 βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και φέρνει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στις ρίζες και τους θύλακες των μαλλιών. Οι βιταμίνες Β5 και Β6 εξασφαλίζουν την καλή ανάπτυξή τους και ρυθμίζουν την παραγωγή κερατίνης και σμήγματος. Η βιταμίνη Β9 συμβάλλει στην ανάπτυξη των κυττάρων και η βιταμίνη Β12 παίζει ζωτικό ρόλο στη σύνθεση του DNA και του RNA.
Βιταμίνη C
Η βιταμίνη C είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που προέρχεται από το μεταβολισμό της γλυκόζης. Είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που εμποδίζει την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας και τη βλάβη από τις ελεύθερες ρίζες. Λειτουργεί, επίσης, ως μεσολαβητής απαραίτητος για τη σύνθεση ινών κολλαγόνου μέσω της υδροξυλίωσης της λυσίνης και της προλίνης.
Διαδραματίζει, επίσης, ουσιαστικό ρόλο στην εντερική απορρόφηση του σιδήρου, βοηθώντας την κινητοποίησή του και την εντερική απορρόφηση. Ως εκ τούτου, η πρόσληψη αυτής είναι σημαντική σε ασθενείς με τριχόπτωση που σχετίζεται με έλλειψη σιδήρου.
Βιταμίνη D
Δεδομένα από μελέτες υποδεικνύουν ότι η βιταμίνη D παίζει ρόλο στον κύκλο του θύλακα της τρίχας. Οι παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια βιταμίνης D περιλαμβάνουν ανεπαρκή έκθεση στον ήλιο, σκούρο δέρμα, παχυσαρκία, γαστρική παράκαμψη και δυσαπορρόφηση λίπους.
Η έρευνα δείχνει ότι τα επίπεδα βιταμίνης D2 στον ορό είναι σημαντικά χαμηλότερα σε άτομα με τελογενή τριχόρροια και αντιστρόφως ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου.
Λιπαρά οξέα
Η ανεπάρκεια των πολυακόρεστων απαραίτητων λιπαρών οξέων λινολεϊκό οξύ (ένα ωμέγα-6 λιπαρό οξύ) και α-λινολενικό οξύ (ένα ωμέγα-3 λιπαρό οξύ) μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαταραχών δυσαπορρόφησης καθώς και ακατάλληλης παρεντερικής διατροφής.
Οι επιπτώσεις της στα μαλλιά περιλαμβάνουν την απώλεια των τριχών του τριχωτού της κεφαλής και των φρυδιών καθώς και την λέπτυνση των μαλλιών. Αντιθέτως, η επάρκειά τους μπορεί να προάγει την ανάπτυξή τους, ενισχύοντας τον πολλαπλασιασμό των θυλακίων.
Ενώ πολλαπλές ελλείψεις θρεπτικών συστατικών μπορεί να οδηγήσουν σε τριχόπτωση, η απόδοση της τριχόπτωσης στις προλαμβανόμενες τροφές επιβάλει τον εργαστηριακό έλεγχο, προκειμένου να διαμορφωθεί το κατάλληλο διατροφικό πλάνο.
Η συμπλήρωση βιταμινών, μετάλλων και πρωτεϊνών πρέπει να γίνεται υπό την επίβλεψη ειδικού, διαφορετικά ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Ενδεικτικά, η υπερφόρτωση του οργανισμού με σίδηρο μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα, ακόμη και εάν η προσλαμβανόμενη ποσότητα δεν είναι υψηλή αλλά λαμβάνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η δε υπερβολική πρόσληψη σεληνίου μπορεί να οδηγήσει σε γενικευμένη τριχόπτωση, εκτός των άλλων προβλημάτων στην υγεία.
Ποιες τροφές πρέπει να αποφεύγονται;
Επίσης, οι υπάρχουσες έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν τροφές με δυνητικά αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη των μαλλιών. Τέτοιες είναι οι απλοί υδατάνθρακες, οι οποίοι αυξάνουν την παραγωγή σμήγματος, μιας λιπαρής ουσίας που απελευθερώνουν οι αδένες που συνδέονται με τους θύλακες των τριχών. Ενώ το σμήγμα είναι ευεργετικό για την υγεία των τριχών, η υπερβολική ποσότητα μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή που είναι επιβλαβής για την υγεία τους.
Οι ζαχαρούχες τροφές προκαλούν το πάγκρεας να αυξήσει την παραγωγή της ινσουλίνης, η οποία επηρεάζει αρνητικά τα αιμοφόρα αγγεία στο τριχωτό της κεφαλής. Και τα ψάρια με υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο αυξάνουν τον κίνδυνο τριχόπτωσης.
Αρνητική επίδραση έχουν και τα τηγανητά φαγητά όπως και το κόκκινο κρέας. Οι συγγραφείς μιας μελέτης του 2010 υποστήριξαν ότι αυτές οι τροφές θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία των μαλλιών επειδή προκαλούν υπερπαραγωγή σμήγματος.
Δεδομένου δε ότι οι θύλακες των τριχών είναι από τους μεταβολικά πιο δραστήριους του σώματος, η ανάπτυξη των μαλλιών μπορεί να επηρεαστεί από τις υποθερμιδικές δίαιτες και τη μειωμένη πρόσληψη πρωτεϊνών καθώς και από την έλλειψη μικροθρεπτικών συστατικών.
Εάν επιθυμείτε να χάσετε κιλά με ασφάλεια, θα πρέπει να συμβουλεύεστε τον διατροφολόγο σας. Μόνο ένας έμπειρος επαγγελματίας μπορεί να αξιολογήσει τις ανάγκες σας και να σας δώσει την κατάλληλη για εσάς διατροφή, η οποία θα ενισχύσει την υγεία του οργανισμού και των μαλλιών σας. Εμπιστευτείτε την ομάδα του MyFlex του Δημήτρη Οικονομάκη που θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στις ανάγκες σας.